~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
From Peruigilium Veneris, The Eve of Venus, incerti auctoris, carmen de vere, in Latin and in English, edited and translated with a Commentary, by R. W. Postgate, Houghton Mifflin Company, Boston and New York, 1924; pp. 16-20.
This online text is made available with the permission of Professor John Raymond Postgate and his newphew, Daniel Postgate, two remarkably kind men, both as notable in their own right as their illustrious ancestor.
PERVIGILIVM VENERIS
[15]T E X T A N D T R A N S L A T I O N
INCIPIT
PERVIGILIVM VENERIS
TROCHAICHO METRO.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
uer nouum, uer iam canorum : uere natus orbis est,
uere concordant amores, uere nubunt alites,
et nemus comam resoluit de maritis imbribus.
5cras amorum copulatrix, inter umbras arborum
inplicat casa uirentes de flaello myrteo,
cras Dione iura dicit fulta sublimi throno.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
tunc cruore de superno spumeo pontus globo,
10caerulas inter cateruas, inter et bipedes equos,
fecit undantem Dionen de maritis imbribus.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
ipsa gemmis purpurantem pingit annum floridis,
ipsa surgentes papillas de Fauoni spiritu
15urget in nodos tepentes, ipsa roris lucidi
noctis aura quem relinquit spargit umentis aquas.
emicant lacrimae trementes de caduco pondere :
gutta praeceps orbe paruo sustinet casus suos.
en, pudorem florulentae prodiderunt purpurae :
20umor ille, quem serenis astra rorant noctibus,
mane uirgineas papillas soluit umenti peplo.
ipsa iussit mane totae uirgines nubant rosae :
facta Cypridis de cruore, deque amoris osculis,
deque gemmis, deque flammis, deque solis purpuris,
25cras ruborem, qui latebat ueste tectus ignea,
unico Noto marita non pudebit soluere.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
ipsa nymphas diua luco iussit ire myrteo.
it puer comes puellis : nec tamen credi potest
30esse amorem feriatum, si sagittas uexerit.
ite, nymphae; posuit arma, feriatus est amor :
iussus est inermis ire, nudus ire iussus est,
[18]
neu quid arcu, neu sagitta, neu quid igne laederet.
sed tamen, nymphae, cauete, quod cupido pulcher est :
35totus est in armis idem quando nudus est amor.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
conpari Venus pudore mittit ad te uirgines :
una res est quam rogamus : cede, uirgo Delia,
39ut nemus sit incruentum de ferinis stragibus,
58et recentibus uirentes ducat umbras floribus
40ipsa uellet te rogare, si pudicam flecteret,
ipsa uellet ut uenires, si deceret uirginem;
iam tribus choros uideres feriatis noctibus
congreges inter cateruas ire per saltus tuos.
floreas inter coronas, myrteas inter casas,
45nec Ceres, nec Bacchus absunt, nec poetarum deus;
de tenente tota nox est peruiglanda canticis;
regnet in siluis Dione : tu recede, Delia,
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
iussit Hyblaeis tribunal stare diua floribus :
50praeses ipsa iura dicet, adsidebunt Gratiae.
Hybla, totos funde flores, quidquid annus adtulit;
Hybla, florum sume uestem quantus Ennae campus est.
ruris hic erunt puellae, uel puellae montium,
quaeque siluas, quaeque lucos, quaeque fontes incolunt.
55iussit omnes adsidere pueri mater alitis,
iussit et nudo puellas nil amori credere.
57cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
59cras erit quom primus aether copulauit nuptias :
ut pater totis crearet uernus annum nubibus,
in sinum maritus imber fluxit almae coniugis.
unde fetus mixtus omnis aleret magno corpore.
ipsa uenas atque mentem permeanti spiritu
intus occultis gubernat procreatrix uiribus
65perque caelum, perque terras, perque pontum subditum
peruium sui tenorem seminali tramite
inbuit, iussitque mundum nosse nascendi uias.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
[20]
ipsa Troianos nepotes in Latinos transtulit,
70ipsa Laurentem puellam coniugem nato dedit,
moxque Marti de sacello dat pudicam uirginem,
Romuleas ipsa fecit cum Sabinis nuptias,
unde Ramnes et Quirites, proque prole posterum
Romuli parem creauit et nepotem Caesarem.
75cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
rura fecundat uoluptas, rura Venerem sentiunt,
ipse amor, puer Dionae, rure natus dicitur :
hunc, ager cum parturiret, ipsa suscepit sinu,
ipsa florum delicatis educauit osculis.
80cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
ecce, iam super genestas explicant tauri latus,
quisque tutus quo tenetur coniugali foedere,
subter umbras cum maritis, ecce, balantum greges,
et canoras non tacere diua iussit alites.
85iam loquaces ore rauco stagna cygni perstrepunt,
adsonat Terei puella, subter umbram populi,
ut putes motus amoris ore dici musico,
88et neges queri sororem de marito barbaro.
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
89illa cantat : nos tacemus. quando uer uenit meum?
quando fiam uti chelidon, ut tacere desinam?
perdidi musam tacendo, nec me Apollo respicit.
[sic Amyclas, cum taceret, perdidit silentium]
cras amet qui nunquam amauit, quique amauit cras amet.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~